Przed nami Święta Wielkanocne, będące najpierw znakiem bezgranicznego cierpienia, a potem symbolem Zmartwychwstania, odradzania się, tryumfu życia nad śmiercią.

Okoliczności sprzyjają więc refleksji i wspomnieniom. Ten klimat przedświąteczny łączy w zasadzie wszystkich – zarówno głęboko wierzących, jak też i tych, którzy są mniej aktywni w odbywaniu praktyk religijnych. Tradycja – wspaniałe spoiwo łączące narody świata – odgrywa w tej dziedzinie istotną rolę we wszystkich religiach zarówno Muzułmańskich, Chrześcijańskich czy Judaistycznych.

Wielkanoc w religii chrześcijańskiej pojawiła się po soborze nicejskim w 325 roku, kiedy to podjęto ważkie kwestie doktrynalne jak zdefiniowanie relacji między Jezusem Chrystusem a Bogiem, ogłoszenie symbolu wiary, czy ostateczne potępienie arianizmu, który w tamtym okresie był realnym zagrożeniem krystalizującego się chrześcijaństwa.

Wielkanoc – w przeciwieństwie do Bożego Narodzenia jest świętem ruchomym. Dlatego co roku obchodzona jest w inny dzień miesiąca. Wielkanoc 2019, kiedy obchodzimy Pierwsze święto Wielkiej Nocy wypada w niedzielę. Zgodnie z przyjętymi zasadami, najwcześniej może to być 22 marca, najpóźniej 25 kwietnia. Jest najważniejszym świętem dla chrześcijan. Jak Święto Wielkiej Nocy jest celebrowane w prawosławiu, czy islam, judaizm też ma święta Wielkanocne? – Święta Wielkanocne zaczynają się w Niedzielę Palmową a Wielki Tydzień jest ostatnim przed Wielkanocą. Jego najważniejszą część stanowi Święte Triduum Paschalne – zespół obrzędów i nabożeństw odprawianych w Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Wielki Tydzień i przypadające w tym tygodniu Triduum Paschalne to dla chrześcijan najświętszy czas w roku – czas, w którym Kościół wspomina najważniejsze wydarzenia w historii zbawienia: ustanowienie Eucharystii, mękę i śmierć Chrystusa oraz Jego zmartwychwstanie.

Pogańsko – ludowe ślady Wielkanocy

Wraz z obchodami wielkanocnymi powiązanych jest wiele zwyczajów ludowych. Część z nich wywodzi się jeszcze z czasów starosłowiańskich i łączy się z wielkim świętem Jarego (Jare Gody). Kultura ludowa to nośnik dawnych tradycji religijnych i życia codziennego pochodzącego z czasów przedchrześcijańskich, jednakże dziś przekazywane one są z mocnym ubarwieniem chrześcijańskim. W przypadku Wielkanocy w polskiej tradycji ludowej pojawiają się takie zwyczaje jak śniadanie wielkanocne, pisanki i Święconka. Ponadto w kręgu wielkanocnych obchodów wspomnieć należy o Śmigusie Dyngusie, który ma rodowód pogański, podobnie o dziadach śmigustnych, Rękawce, Emausie, walatce, z kurkiem po dyngusie, zwyczaj pojawiania się tzw. Siudej Baby w Lany Poniedziałek, a także wieszaniu Judasza, pogrzebu żuru i śledzia, pucheroków, przywołuków, palm wielkanocnych, Palmowego Jezuska oraz Śmiergusta. Wszystkie te praktyki, tradycje i święta organizowane były przed, w trakcie i po okresie wielkanocnym. Co ważne, wszystkie nawiązywały do okresu wczesnowiosennego, w którym natura budziła się po zimowym śnie. W ludowym kalendarzu okres ten zajmował bardzo ważne miejsce, do którego ludność przykładała wagę w sposób szczególny. Już w pierwszy dzień wiosny, a więc na 21 marca organizowano paradę, która miała na celu pożegnanie zimy w osobie Marzanny, zdobnej kukły, którą trzeba było złorzeczyć, potrząsać i tarmosić, a następnie podpalić i utopić w pobliskim akwenie, aby wraz nurtem wodnym, albo w jego odmętach poszła precz i ustąpiła miejsca wiośnie. Kult Marzanny, jako zwyczaj ludu polskiego zauważył w ciągu XV w. kronikarz Jan Długosz.

Konwersja: pogaństwo – chrześcijaństwo – Wydaje się, że Wielkanoc jest chyba najbardziej pogańskim z chrześcijańskich świąt, a jednocześnie, co zasygnalizowaliśmy już na wstępie niniejszego artykułu, jest to najważniejsze święto chrześcijan, bowiem u jego podstaw leżą fundamentalne zasady funkcjonowania pod znakiem krzyża.

Wielkanoc

Najważniejsze katolickie święta, poprzedzone czterdziestodniowym postem, refleksją, rekolekcjami, modlitwą, śpiewem „Gorzkich żali”, a także Wielkim Tygodniem, w którym każdy chrześcijanin winien przygotować się duchowo do najważniejszej uroczystości – Nocy Paschalnej. Ile w oczekiwaniu na Zmartwychwstanie Pańskie wiary, a ile obrzędowości tradycji wyniesionej z rodzinnego domu? Wielkanoc zawsze wyznaczana jest na pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca. Zgodnie z prawem, pierwszy i drugi dzień świąt Wielkiej Nocy jest ustawowo wolny od pracy. Jest to również dzień, w którym obowiązuje zakaz handlu.

Pascha żydowska

Najbardziej chrześcijańskie święto ma swe korzenie w Starym Testamencie, więc aby je zrozumieć, musimy sięgnąć do paschy żydowskiej. Boża opatrzność połączyła te dwa święta i nawet słowo pascha ma hebrajskie pochodzenie (łacińska pascha, francuska pâque, a także irlandzka cásc wywodzą się ze słowa hebrajskiego). Tradycyjna żydowska pascha, czyli święto Pesach obchodzone przez polskich Żydów będzie trwało osiem dni.

Pascha żydowska obchodzona była czternastego dnia miesiąca nisan. Było to wspomnienie wyzwolenia Izraelitów z ucisku niewo­li egipskiej – świętowano wybawienie, wyzwolenie. Krew baranka, którą spryskane były odrzwia, podkreślała charakter zbawczy, ponieważ anioł mściciel omijał domostwa naznaczone i chro­nione tą krwią.

Święto paschy upamiętnia wszystkie dzieła Boże dokonane w ciągu historii narodu wybranego. Były to: uwolnienie z rąk nie­przyjaciół, ogłoszenie przykazań na górze Synaj, cuda, jakich doświadczali w okresie wyjścia z Egiptu i wejście do Ziemi obiecanej. Jest także pamiątką „narodzin” ludu Bożego. Ze statusu uciskanej mniejszości w kraju egipskim stali się ludem, narodem, Bożym „wybraniem”.

Pascha – wyjście – była ważnym wydarzeniem w historii Izraela. Jej wspomnienie podczas corocznych obchodów święta paschy było wielką uroczystością narodu żydowskiego.

Wielkanoc u prawosławnych i wiernych innych obrządków wschodnich

Echo Chorzowa, informacje, wiadomosci, aktualnosci