Mikołajki

6 grudnia 2023 Wyłączono przez redakcja

Mikołajki – tradycyjna, polska nazwa święta ku czci świętego Mikołaja, biskupa Miry, obchodzonego 6 grudnia w katolicyzmie i prawosławiu. Do XIX wieku był to na ziemiach polskich dzień wolny od pracy. W 1969 roku w Kościele katolickim zniesiono święto, jest to już tylko tzw. wspomnienie dowolne. (wikipedia)

Od średniowiecza w wigilię tego dnia święty Mikołaj (a właściwie osoba przebrana za niego) przynosił dzieciom prezenty. Współcześnie w Polsce, nocą podkłada się dzieciom drobne upominki, małe zabawki a przede wszystkim słodycze. W XIX i XX wieku, obdarzający dzieci podarkami w swoje święto Mikołaj, został przekształcony w baśniową postać rozdającą prezenty w Boże Narodzenie, wykorzystywaną w kulturze masowej. W całej Polsce utarło się, że to w nocy z 5 na 6 grudnia Mikołaj odwiedza najmłodszych. Mikołajkowe tradycje różnią się jednak znacznie w wielu regionach kraju. Według ludowych tradycji święty Mikołaj był patronem pasterzy i bydła, który chronił przed wilkami. Dlatego właśnie 6 grudnia pasterze składali mu specjalne ofiary w postaci wieńców z lnu i konopi, kładąc na nich jaja kurze i gęsie. Tego dnia prowadzono też na plebanię owce i baranki.

Zwyczaj odwiedzania domów przez Mikołaja był znany w niektórych regionach Polski już w XIX wieku. Święty odwiedzał domy razem z aniołkiem i rogatym diabłem, przepytywał dzieci z pacierza i pytał rodziców o ich zachowanie.

Polski Gwiazdor niegdyś bardzo popularny aktualnie wstępuje już tylko na Kaszubach oraz w Opolskim. Na Dolnym Śląsku zwyczaj ten jest jeszcze obecny, jednak powoli zdaje się zanikać na rzecz Mikołaja. Ciekawa tradycja panuje także w Poznaniu, gdzie Święty Mikołaj z 5 na 6 grudnia zagląda do domów przez szyby i jeśli zobaczy czyste buty, wtedy zostawi ich właścicielom upominki, natomiast, jeśli buty będą brudne lub nie będzie ich w ogóle – zostawi domownikom zgniłego ziemniaka, – czyli poznańską pyrę. Obecnie coraz bardziej popularne jest także wręczanie sobie wzajemnie wręczanie prezentów w grupach rówieśniczych m.in w szkołach.

Biskupa z Miry zazwyczaj przedstawiano w stroju biskupim, z workiem prezentów dla grzecznych dzieci w jednej ręce oraz rózgami dla niegrzecznych w drugiej. Amerykański koncern produkujący jeden z najpopularniejszych napojów na świecie uznał ten wizerunek za zbyt poważny, dlatego w roku 1930 poprosił amerykańskiego artystę Freda Mizena o zaprojektowanie nowego image’u postaci. Obecnie Mikołaj to starszy, grubszy mężczyzna ubrany w czerwony kostium z charakterystyczną czerwoną czapką z białym pomponem. Tak właśnie dzisiaj wyobrażają sobie Świętego Mikołaja dzieci.

Jak widać na całym świecie poza kultem Świętego Mikołaja, istnieją regionalne tradycje związane z obdarowywaniem dzieci. Nie jest jednak ważne, kto prezenty daje, ważne są same podarki, które mają sprawić radość innym.