Dzień Samorządu Terytorialnego

Dzień Samorządu Terytorialnego to święto, które upamiętnia wybory samorządowe z 27 maja 1990 roku. Były to pierwsze w pełni wolne i demokratyczne wybory w III RP.

Święto na 10-lecie odrodzenia polskiego samorządu,

Dzień Samorządu Terytorialnego został uchwalony przez Sejm RP w 2000 roku, na 10-lecie odrodzenia polskiego samorządu terytorialnego. Data obchodów to oczywiście 27 maja. W Uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej możemy przeczytać, że idea odbudowy w naszym kraju autentycznego samorządu, utworzenia niezależnych władz terytorialnych była możliwa dopiero po 1989 roku. W odrodzonej Polsce rozpoczął się wtedy proces reformowania ustroju państwa, decentralizacji władzy i stopniowego przekazywania jej w ręce obywateli – wspólnotom terytorialnym. 27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze w pełni demokratyczne wybory samorządowe do rad gmin i miast, będące równocześnie pierwszymi w pełni wolnymi wyborami po II wojnie światowej. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanawiając święto samorządu terytorialnego wyraził uznanie i szacunek wszystkim osobom, które przyczyniły się do jego powstania i działalności. Jest to całkiem pokaźne grono: radni, wójtowie gmin, burmistrzowie i prezydenci miast, starostowie i marszałkowie, pracownicy samorządowi, członkowie związków i stowarzyszeń samorządowych.

Wybory do rad gmin w 1990 roku

 

Historyczne wybory zostały zarządzone na 27 maja przez Prezesa Rady Ministrów, Tadeusza Mazowieckiego. Były one możliwe dzięki uchwaleniu przez sejm „kontraktowy” 8 marca 1990 roku ustawy o samorządzie gminnym. Dzięki niej społeczności lokalne miały prawo do zarządzania częścią spraw publicznych, gminy otrzymały własne źródła dochodów i możliwość decydowania o wydatkach.
W miejsce funkcjonujących w PRL rad narodowych powstały rady gmin, które zyskały znacznie większe uprawnienia.

Wybierano członków 2383 rad gmin, do rozdysponowania było 52 tysiące mandatów, a kandydowało 147 tys. 389 kandydatów. Frekwencja wyborcza wyniosła 42,27%. Najwięcej głosów zdobyły Komitety Obywatelskie „Solidarność” – ok. 53,1%. Na drugim miejscu znalazły się lokalne komitety wyborców – 24,7%. Polskie Stronnictwo Ludowe otrzymało 4,3%. Wybory w małych jednostkach terytorialnych oparte były o zwykłą większość i głosowanie w jednej turze, natomiast w średnich i dużych miastach zastosowano system proporcjonalny w okręgach wielomandatowych.

O wyborach samorządowych – podstawowe informacje
W naszym kraju przeprowadza się wybory członków organów jednostek samorządu terytorialnego: rad gmin rad powiatów oraz sejmików województw a od 2002 roku także jednoosobowych organów wykonawczych gmin – wójtów, burmistrzów, prezydentów miast. W gminach niebędących miastami na prawach powiatu wybory radnych odbywają się według ordynacji większościowej, natomiast w miastach na prawach powiatu, a także w powiatach i województwach według systemu proporcjonalnego. Głosy wyborców przelicza się w nim na mandaty zgodnie z regułą d’Hondta, preferującej duże ugrupowania.

Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) w wyborach do organów stanowiących jednostki samorządu terytorialnego (rad i sejmików) ma osoba która najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat. Kandydat nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy, w której kandyduje.

Wybory odbywają się co 4 lata, czyli tyle czasu trwa kadencja organów.

Samorząd terytorialny w Polsce
Samorząd terytorialny w Polsce zgodnie z konstytucją wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje w Polsce trójszczeblowa struktura samorządu terytorialnego: samorząd gminny, samorząd powiatowy, samorząd województwa. Wcześniej (1990 – 1998) samorząd terytorialny istniał tylko na szczeblu gminy. Samorząd terytorialny funkcjonował również w II RP i w okresie Polski Ludowej do 1950 roku, kiedy to jego miejsce zajął system rad narodowych.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach w Europie jedynie część zadań lokalnych i regionalnych realizują agendy administracji rządowej. Zasadnicza część zadań administracyjnych jest realizowana przez samorząd terytorialny, a konkretnie przez organy samorządowe podporządkowane odpowiedniej wspólnocie lokalnej.

Rok 2015 uchwałą z 3 grudnia 2014 Senat RP ustanowił Rokiem Samorządu Terytorialnego.

Obchody Dnia Samorządu
Obchody Dnia Samorządu terytorialnego obejmują cały kraj i ich forma zależy od konkretnej gminy. Są więc uroczyste sesje rady gminy, koncerty, festyny, wystawy, otwarte debaty z politykami, konferencje, zawody sportowe, pokazy strażackie. W wielu miejscach uroczystości uświetnia wielki tort. To co zwraca uwagę to dużo atrakcji dla najmłodszych obywateli, a więc dmuchane zamki, warsztaty plastyczne, konkursy artystyczne itp. W niektórych miastach odbywa się również uroczyste nabożeństwo w intencji samorządu terytorialnego.

Wspólne obchody są okazją do zarówno dobrej zabawy jak i wzajemnej integracji lokalnej społeczności i ich przedstawicieli. Wiele miast łączy święto samorządu z organizacją „Dni miasta”. O Dniu Samorządu Terytorialnego pamięta również prezydent RP. W Pałacu Prezydenckim wręcza on odznaczenia państwowe przedstawicielom samorządu oraz podkreśla, że to najważniejszy element ustrojowy Rzeczypospolitej

Reforma samorządowa powszechnie uważana jest za jedną z najlepszych w III RP. Przyniosła decentralizację władzy i upodmiotowienie lokalnych wspólnot. 27 maja warto więc pamiętać o ludziach, którzy się do tego przyczynili.

Echo Chorzowa, informacje, wiadomosci, aktualnosci