Jak działa budżet obywatelski w Chorzowie

Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides z Katowic wzięło pod lupę 6 śląskich miast, w których realizowany jest budżet partycypacyjny. Efekty kontroli przedstawiono w raportach oceniających stan współpracy urzędników z mieszkańcami.

Projekt „Skontroluj jak działa budżet obywatelski w twojej gminie” realizowany jest przez Stowarzyszenie Aktywności Obywatelskiej Bona Fides z Katowic od września 2014 r. Jego celem jest analiza stanu funkcjonujących budżetów obywatelskich, najpierw na Śląsku, a w kolejnym etapie całej Polsce. – Wynikiem tej analizy ma być wskazanie tego, co funkcjonuje dobrze oraz wyłapanie błędów i ich wyeliminowanie – poinformował Marcin Germanek, koordynator projektu finansowanego ze środków EOG w ramach Programu Obywatele dla demokracji.

– Dostrzegając fakt jak wielka ilość samorządów decyduje się na wprowadzenie budżetu obywatelskiego postanowiliśmy wesprzeć urzędy miast i gmin w tych działaniach – mówi Grzegorz Wójkowski, prezes Stowarzyszenia Bona Fides. – Obserwując sposób ich wdrażania wydaje się, że często powodem ich wprowadzania może być chęć odniesienia korzyści politycznych, a nie rzeczywista potrzeba oddania w ręce obywateli decyzji w ważnych sprawach związanych z dobrem wspólnym. Stąd pomysł na rozpoczęcie monitoringu tych procesów – dodaje.

W pierwszym etapie kontrolę przeprowadzono w Chorzowie, Pszczynie, Bielsku – Białej, Jaworznie, Rudzie Śląskiej oraz Częstochowie. Sprawdzano m.in. formę podziału środków, podmioty uprawnione do składania wniosków, typ projektów (inwestycyjne i/lub społeczne), formę weryfikacji (formalna i/lub merytoryczna) oraz formę samego głosowania. Prześledzono również skuteczność informowania mieszkańców przez urzędy miast o samym budżecie obywatelskim oraz stopień skomplikowania formularzy wniosków.

Zaobserwowano ogromne zróżnicowanie regulaminów w poszczególnych miastach. Duże wątpliwości budzi także forma podziału środków na rodzaje projektów. Tu miasta przyjęły kilka typów podziału. W Bielsku-Białej, Częstochowie i Rudzie Śląskiej pulę środków podzielono na projekty ogólnomiejskie i lokalne. W Chorzowie i Jaworznie zaś wydzielono lokalne okręgi.. Zupełnie odrębną metodę podziału zastosowano w Pszczynie, gdzie nie można było składać projektów lokalnych, za to wprowadzono dwie odrębne kategorie zadań – inwestycyjne oraz społeczno – kulturalne – poinformował Marcin Germanek.

Chorzów nie ustrzegł się wpadek. Z raportu Stowarzyszenia Bona Fides wynika, że ze stworzonej na potrzeby budżetu obywatelskiego strony internetowej, nie było możliwości pobrania formularza wniosku. Zabrakło również informacji dot. kontaktu z osobami odpowiadającymi za jego organizację. Niewielka była także pomoc jaką mogli otrzymać ze strony urzędników osoby chcące składać wniosek. Ten zarzut tyczy się większości monitorowanych miast. Zdecydowanie najlepiej wypada na tym tle Częstochowa, gdzie organizowano dyżury konsultacyjne w Biurze Inicjatyw Lokalnych i Konsultacji Społecznych oraz w poszczególnych dzielnicach, także po godzinach pracy urzędu.

– Chorzów pochwalić należy za kolportaż materiałów promocyjnych w miejscach uczęszczanych przez mieszkańców. Na plus można zaliczyć także bardzo łatwy formularz wniosku – zaznaczył Marcin Germanek. Za największe niedopatrzenia uznano natomiast brak interdyscyplinarnego zespołu opracowującego procedury i konieczność realizacji projektów wyłącznie na terenie należącym do miasta, z wyłączeniem obiektów pozostających pod zarządem np. spółdzielni mieszkaniowych.

Po analizie sposobów przeprowadzania budżetu obywatelskiego w poszczególnych miastach, eksperci Stowarzyszenia Bona Fides stworzyli raport zawierający propozycje usprawnienia realizacji tego przedsięwzięcia. Przedstawiono następujące uwagi:

• Uregulowanie bądź doprecyzowanie w uchwale podstawowych aspektów mechanizmu budżetu obywatelskiego (zadanie publiczne, zadania ogólnomiejskie i lokalne, uczestnik konsultacji, maksymalna wysokość projektowanego przedsięwzięcia, warunki merytorycznej dopuszczalności realizacji projektów), etapów jego realizacji (składanie i weryfikacja wniosków, głosowanie i wybór przedsięwzięć, promocja, harmonogram realizacji);
• Stworzenie na stronie internetowej zakładki z najczęściej zadawanymi pytaniami;
• Wydzielenie projektów ogólnomiejskich i osiedlowych;
• Stworzenie i opublikowanie na stronie internetowej przykładowego cennika;
• Zwiększenie liczby okręgów konsultacji;
• Zagwarantowanie środków w budżecie miasta i wieloletniej prognozie finansowej;
• Wprowadzenie obowiązkowej liczby podpisów poparcia pod projektem;
• Stworzenie punktów do głosowania we wszystkich dzielnicach i sołectwach na terenie gminy;
• Uregulowanie sposobu zagospodarowania tzw. „resztówek”;
• Wydłużenie całej procedury budżetu obywatelskiego, dzięki czemu będzie możliwe m.in. organizowanie spotkań z mieszkańcami przed etapem głosowania.

Łącznie dla chorzowskiego budżetu obywatelskiego zaproponowano 10 zmian. – Kolejnym etapem w projekcie jest analiza 18 miast z terenu całej Polski, które wprowadziły budżet obywatelski, aby zestawić je z uzyskanymi na terenie Śląska wnioskami i zarazem zrealizować cel całego projektu. Jest nim wypracowanie mechanizmów, które ułatwią lokalnym wspólnotom samorządowym stosowanie budżetu obywatelskiego, aby ten realizował swoją istotę i naprawdę pozwalał oddać część władzy w ręce obywateli – poinformował Marcin Germanek.

Echo Chorzowa, informacje, wiadomosci, aktualnosci